Gia Khánh 
Rượu vang Amarone (tên gọi chính thức là Amarone della Valpolicella) là một trong những loại rượu vang nổi tiếng nhất trong tất cả các loại rượu vang Ý, một loại nhãn hiệu sở hữu những chai rượu vang đỏ danh giá và được đánh giá cao nhất của Ý. Đây cũng là một loại rượu vang độc đáo, vì quá trình sản xuất phức tạp đến mức nó có thể kết thúc trong ly! Vậy điều gì khiến Amarone trở nên hấp dẫn? Ai sản xuất nó, ở đâu và như thế nào? Hãy cùng Rượu Vang Gia Khánh đi sâu hơn trong bài viết này.
Rượu vang Amarone là gì?
Những thông tin cơ bản về Amarone khá đơn giản. Đây là một loại rượu vang đỏ đậm đà, được sản xuất tại vùng Valpolicella của Veneto, phía bắc Verona và ngay phía tây Soave. Nó thường được coi là loại rượu vang khô hàng đầu của vùng (vượt trên Valpolicella Classico, Valpolicella Superiore và Valpolicella Ripasso).
Từ năm 2010, nó đã được chỉ định là DOCG, phân loại cao nhất về chất lượng rượu vang mà Ý quy định. Nó được làm từ những trái nho hiếm khi hoặc không bao giờ được tìm thấy bên ngoài Veneto, trong đó những loại quan trọng nhất là Corvina, Corvinone và Rondinella (hai loại còn lại là Oseleta và Molinara). Nó thường được mô tả là có hương vị đậm đà, với tiềm năng lão hóa tuyệt vời.
Nguồn gốc của rượu vang Amarone
Amarone đến từ Valpolicella, như đã nêu ở trên, là một loạt các ngọn đồi và thung lũng được bao quanh bởi Hồ Garda ở phía tây và Verona ở phía nam.
Với những làn gió mát từ hồ làm dịu đi ánh nắng mặt trời rất mạnh vào giữa mùa hè, nơi đây sở hữu một trong những điều kiện thuận lợi nhất ở Ý, đặc biệt là đối với những vườn nho ở độ cao đủ để vươn lên trên sương mù ẩm ướt lắng đọng ở đáy thung lũng. Đất đai cũng cực kỳ thuận lợi, rất đa dạng nhưng chủ yếu bao gồm đất sét, đất vôi, đất phấn và đá vôi, tất cả đều đặc biệt phù hợp với mùa chín dài cần thiết để sản xuất ra những loại rượu vang có tính axit đặc trưng của rượu vang Valpolicella.
Các khu vực chính làm rượu Amarone của Valpolicella
Khu vực này được chia thành ba vùng chính – vùng lâu đời nhất, Valpolicella Classico lịch sử, ở phía tây ; vùng Valpantena ở trung tâm phía bắc ; và Est trải dài về phía nam và phía đông.
Valpolicella Classico
Trong vùng Classico, có 6 danh hiệu trong 3 thung lũng Negrar, Marano và Fumane. Đây là vùng “Original Gansta” dành cho rượu vang Amarone và Recioto della Valpolicella. Vùng Classico thậm chí còn có một dòng hiệp sĩ gọi là SNODAR (Sovereign Noble Order of Ancient Recioto) được thành lập vào năm 1969 – một năm sau khi DOC lần đầu tiên được công nhận, để quảng bá và bảo vệ rượu vang Valpolicella. Trong vùng Classico, bạn sẽ tìm thấy nhiều nhà sản xuất lớn nhất tại đây.
- Negrar
- Marano
- Fumane
- San Pietro in Cariano
- Sant’Ambrogio
- Dolce
Valpolicella Valpantena
Đi về phía đông từ vùng Classico, bạn sẽ đến Valpantena. Những vườn nho tốt nhất đã được ghi nhận xung quanh Grezzana và Cerro Veronese, nằm giữa thung lũng. Các vùng Amarone Valpantena gồm:
- Grezzana
- Cerro Veronese
- Lavagno
- Verona
Valpolicella Est
Khu vực này nằm cạnh vùng rượu vang Soave (một loại rượu vang trắng Veronese làm từ nho Garganega) và được coi là vùng mới sản xuất rượu vang Amarone. Những vườn nho tốt nhất đã được ghi nhận ở điểm giữa thung lũng xung quanh Illasi, Cazzano di Tramigna, Mezzane và Tregnago.
- Illasi
- Cazzano di Tramigna
- Mezzane
- Tregnago
- San Mauro di Saline
- Colognola ai Colli
- Montecchia di Crosara
- San Martino Buon Albergo
Các loại rượu chính của Valpolicella
Có năm loại rượu vang chính được sản xuất tại đây:
- Valpolicella Classico, đến từ vùng Classico, được làm giống như hầu hết các loại rượu vang đỏ khác.
- Valpolicella Classico Superiore, giống với Classico, nhưng có body dày hơn, nhiều cồn hơn, hương vị cũng đa dạng hơn với hương vani, khói nhờ ủ tối thiểu 1 năm, có thể ủ trong gỗ sồi.
- Valpolicella Ripasso, một loại rượu vang đỏ khá sát với Amarone, sử dụng vỏ nho đã được lên men 1 phần từ quá trình sản xuất Amarone, ngâm cùng với Classico để tăng thêm tannin, cồn, body và hương vị, mang lại cho Ripasso sức mạnh và sự phức tạp lớn hơn Valpolicella Classico Superiore, nhưng lại kém mạnh mẽ hơn so với Amarone.
- Amarone della Valpolicella: Trong danh mục Amarone della Valpolicella, có một số loại khác biệt, bao gồm Amarone della Valpolicella Classico (đôi khi được gọi là Amarone Classico della Valpolicella) và Amarone della Valpolicella Superiore. Rượu Amarone được làm từ quá trình Appassimento, ủ trong thùng sồi tối thiểu 2 năm, cho ra loại rượu vang nổi tiếng bậc nhất vùng Valpolicella.
- Recioto della Valpolicella, một loại rượu vang ngọt từ vùng này, tương tự như Amarone, nhưng nhà sản xuất kết thúc sớm quá trình lên men, khiến đường dư chưa chuyển hóa hoàn toàn, trở thành một loại rượu vang đỏ ngọt hảo hạng và hiếm có.
Hương vị rượu vang Amarone
Điều cốt yếu khi trải nghiệm uống Amarone: đó là một loại rượu vang mạnh mẽ, với nồng độ cồn thường cao hơn 15%. Trên hết, đây là một loại rượu vang hảo hạng, loại rượu vang khô xa xỉ nhất được sản xuất tại Valpolicella, và một loại rượu vang ngon sẽ bùng nổ trên vòm miệng, với hương vị anh đào đỏ và đen phong phú, cũng như hương cà phê và sô cô la (thực sự, tên Amarone có nghĩa là “loại rượu đắng lớn” vì sự pha trộn đắng ngọt đặc trưng của rượu).
Tuy nhiên, nhiều loại vẫn có thể giữ được sự tinh tế và thanh lịch đáng chú ý, và theo thời gian, nó có thể mang đến hương vị tinh tế hơn của thuốc lá, trái cây hầm và thậm chí là hương hắc ín – và luôn là loại rượu vang đầy đặn, phong phú.
Có rất nhiều lý do giải thích tại sao những loại rượu vang này đạt được mức độ nặng như vậy – những trái nho ngon nhất, mọng nhất, được trồng trên loại đất tốt nhất và tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời nhất – nhưng quan trọng nhất nằm ở một công đoạn trong sản xuất: quy trình appassimento (hay sấy khô nho).
Sau khi thu hoạch, nho phải được sấy khô 60% trước khi có thể ép phần nước còn lại để bắt đầu quá trình làm rượu. Tác dụng của việc này không chỉ mang lại cho rượu hương vị nho khô đặc trưng mà còn cô đặc lượng đường trong phần chất lỏng còn lại, cuối cùng tạo ra nồng độ cồn cao đặc trưng. Điều này rất quan trọng vì bản thân cồn không có hương vị, nhưng lại mang hương vị bằng cách tạo nên độ đậm đà cho rượu, giúp Amarone trở nên đậm đà như vậy.
Các giống nho làm nên thương hiệu Amarone
Giống nho chính của Valpolicella là nho Corvina, được hỗ trợ đắc lực bởi những người dân địa phương khác là Corvinone, Molinara, Rondinella và đôi khi là giống nho Oseleta hiếm (một lượng nhỏ các giống nho như Merlot và Sangiovese đôi khi cũng được phép). Corvina đặc biệt nổi tiếng với độ axit cao và hương vị đặc trưng của anh đào, và thường được pha trộn với các giống nho khác, thường được lên men để tạo ra những loại rượu vang đỏ tươi, có hương vị mạnh mẽ, từ loại vini da tavola rẻ tiền và vui vẻ đến loại rượu ripasso nghiêm túc và độc đáo.
Tuy nhiên, những trái nho ngon nhất sẽ được chọn cho quy trình sấy đặc biệt, được gọi là appassimento (rượu vang làm từ quy trình này được gọi là passito ). Những trái nho này có thể được dùng để làm Amarone hoặc rượu vang ngọt cổ xưa Recioto. Thực chất, Amarone ban đầu được tạo ra như một lỗi trong khi cố gắng làm Recioto!
Các phong cách chính của Amarone
Kết quả của hoạt động này là tạo nên hương vị và mùi thơm đặc trưng của Amarone ngày nay. Có ba phong cách thống trị sản xuất hiện nay.
- Normale: Một phiên bản đơn giản hơn thường có ít thời gian ủ gỗ hơn thể hiện khía cạnh thân thiện hơn của nó. Nhiều người tin rằng Amarone ngon nhất khi được uống vào lần thứ 10 khi rượu vẫn còn tròn vị, mềm mại và hài hòa.
- Riserva: Những mẻ nhỏ hơn của loại trái cây hảo hạng nhất của người trồng được lên men riêng biệt và thường được ủ thêm trong thùng gỗ, tối thiểu là 4 năm; phiên bản cao cấp này còn được gọi là Amarone Riserva có thể để được tới 20 năm trong chai.
- Recioto: Cuối cùng, cách diễn giải theo hướng ‘hiện đại’ hơn của Amarone bao gồm phong cách rượu vang cô đặc hơn, để được lâu hơn và ít bị oxy hóa hơn thông qua việc sử dụng appassimento được kiểm soát và chủ yếu là thùng gỗ sồi mới nhỏ hơn (225L hoặc 500L).
* Sự khác biệt chính giữa Amarone “normale” và Amarone Riserva là thời gian. Amarone được ủ tối thiểu 2 năm sau vụ thu hoạch, trong khi Amarone Riserva phải được ủ tối thiểu 4 năm. Bạn sẽ thấy rằng trên thực tế, nhiều nhà sản xuất nổi tiếng thường có xu hướng ủ lâu hơn định mức tối thiểu và chỉ phát hành khi họ tin rằng rượu đã đạt chất lượng mà họ mong muốn.
* Recioto là rượu vang ngọt thay vì rượu vang đắng như các loại Amarone khác.
Điều này là tốt khi xét đến việc một số loại rượu vang Amarone phải tiếp tục ủ thêm 10 hoặc 15 năm nữa để phát triển hương vị nồng nàn của quả sung, quả carob và sô cô la Mexico. Vì vậy, “càng già càng ngon” có xu hướng đúng với loại rượu vang đặc biệt này. Có một điều bạn nên chú ý khi chọn rượu vang Amarone, đó là phương pháp được sử dụng để làm ra chúng.
Cần lưu ý gì khi mua rượu Amarone?
Appassimento là một lý do tại sao Amarone della Valpolicella đôi khi có vẻ khá đắt, vì có khoảng gấp đôi số lượng nho trên một chai rượu được sản xuất! Tuy nhiên, đó không phải là lý do duy nhất. Con đường để làm ra Amarone rất dài và khó khăn, đầy rủi ro và sai lầm, và chỉ với những quả nho tốt nhất từ những địa điểm tốt nhất, bạn mới có thể bắt đầu hành trình này.
Trên thực tế, các nhà sản xuất rượu thường mua nho từ nhiều địa điểm khác nhau để có được sự pha trộn phù hợp cho rượu của họ, trong khi rượu Amarone từ một vườn nho tương đối hiếm. Vậy khi chúng ta muốn mua một chai Amarone, chúng ta nên chú ý điều gì trên nhãn? Làm thế nào để chúng ta có thể xác định được chất lượng tốt nhất, giá trị tốt nhất và trên hết là Amarone phù hợp với chúng ta?
- Đầu tiên, nếu nhãn ghi “Amarone Classico”, điều này có nghĩa là tất cả nho đều có nguồn gốc từ Valpolicella Classica, vùng phía đông lịch sử đã đặt tên cho khu vực này. Nếu chỉ ghi “Amarone”, thì nho có thể có nguồn gốc từ bất kỳ nơi nào trong Valpolicella Estesa rộng lớn hơn, nhưng đừng lo lắng! Ngày nay, nhiều loại rượu vang Amarone từ vùng rộng lớn hơn có thể đạt được chất lượng tương đương với loại rượu vang Valpolicella Classica tốt nhất.
- Kiểm tra năm! Không phải tất cả các loại rượu vang Amarone đều được tạo ra như nhau (và bạn có thể tham khảo bài đăng về rượu vang Amarone hữu ích của chúng tôi nếu bạn thích). Amarone có thể ủ lâu năm một cách đáng kinh ngạc, thậm chí qua nhiều thập kỷ, vì vậy việc chọn đúng loại rượu vang vào đúng thời điểm có thể tạo nên sự khác biệt giữa một loại rượu vang ngon, một loại rượu vang tuyệt vời và một thứ gì đó thực sự đặc biệt.
- Xem có nhãn “Riserva” trên chai không. Tất cả Amarone della Valpolicella phải được ủ ít nhất 2 năm trước khi phát hành, nhưng một loại riserva phải được ủ ít nhất 4 năm. Thông thường điều này có nghĩa là rượu có độ sâu hơn, tròn hơn và ít axit hơn (mặc dù mức độ có thể phụ thuộc vào loại thùng!)
- Cuối cùng, hãy kiểm tra nhà sản xuất. Nhiều nhà sản xuất có trang web đẹp mắt và cung cấp rất nhiều thông tin về cách làm rượu, nơi trồng nho, v.v.
Kết hợp thực phẩm với rượu vang Amarone
Vậy giờ bạn đã mua được Amarone, bạn sẽ uống nó với gì? Sự thật là đây có thể là một thách thức. Không giống như một số loại rượu vang và đồ ăn kết hợp, khi rượu vang bị chìm giữa các hương vị đậm đà hơn của món ăn, Amarone có thể lấn át đồ ăn bằng hương vị mạnh mẽ full body. Tuy nhiên, nó có đủ độ chua nên khi kết hợp với các món ăn đủ đậm đà, nó có thể cực kỳ thân thiện với đồ ăn và tạo ra một số sự kết hợp thực sự tuyệt vời.
Món hầm đuôi bò hoặc lợn rừng là những sự kết hợp kinh điển, cùng với món bigoi co’ l’arna cổ điển của Veneto (mì spaghetti dày với thịt vịt hầm). Đối với các lựa chọn dành cho người ăn chay, hãy nghĩ đến protein (chẳng hạn như nấm đậm đà hơn) và tất nhiên là phô mai lâu năm mạnh mẽ.
Lời khuyên là bạn nên tránh đồ ăn nhiều dầu mỡ và cay, đồng thời hãy thử các món ăn cổ điển của Veneto như súp bí ngô và gan gà nướng hoặc ‘lasagnette’, mì ống trứng làm thủ công tẩm nước sốt thịt.
Đối với đồ ăn Việt, bạn có thể thử ngay với các món ăn như thịt vịt om đậm đà, thịt lợn đen hầm, thịt bò hầm sốt vang… hoặc tham khảo các nhà hàng steak như Lemonde Steak, El Gaucho Argentinian Steakhouse…
Một số gợi ý lựa chọn rượu vang Amarone ngon tại Rượu Vang Gia Khánh
Có thể nói, mọi chai Amarone della Valpolicella đều thuộc hàng rượu vang hảo hạng (fine wine) bởi chất lượng tuyệt hảo của chúng. Nếu bạn là một người sành vang, Amarone là loại rượu không thể bỏ qua khi lựa chọn danh sách rượu vang yêu thích. Hãy cùng thử một số chai Amarone cực ngon tại cửa hàng của Rượu Vang Gia Khánh:
Rượu vang Amarone della Valpolicella San Zenone
Rượu vang Amarone della Valpolicella Giordano
Rượu vang Amarone della Valpolicella Borelli
